8^η ΜΑΪΟΥ 1945

Ομιλία του Ιωάννη Μ. Βολονάκη, μαθηματικού,

στον ΄Αγιο Ιωάννη Σύμης, την 8^η Μαΐου του 2007.

 Πατήστε εδώ για την αφήγηση-Μπορείτε και να το αποθηκεύσετε .

Όταν τα γεγονότα απομακρύνονται χρονικά από την περίοδο που συνέβησαν, δηλαδή από το δικό τους <<σήμερον>> και επί πλέον, όταν η καθημερινότητα εμφανίζει συνεχώς δισεπίλυτα προβλήματα, δημιουργεί έκρυθμες καταστάσεις, προβάλλει δε ιδέες αλλότριες και τάσεις καινοφανείς ,τότε καθίσταται δύσκολη - αν όχι αδύνατη - η αξιολόγηση και κατανόηση του πνεύματος, της σημασίας και ως εκ τούτου και των μηνυμάτων των γεγονότων αυτών.

            Είναι θλιβερό όταν μάλιστα τα γεγονότα είναι ύψιστης ιστορικής σημασίας. Είναι απαράδεκτο ο χρόνος να μειώνει το μεγαλείο, την αξία τους και να αποδυναμώνει τη δυναμική τους, στο ρόλο που έπαιξαν στην πορεία της ανθρωπότητας. Η ιστορία είναι ιερή παρακαταθήκη , είναι πηγή γνώσης και μήτρα διδαγμάτων προς αποφυγήν των μεν, προς μίμηση των άλλων και βελτίωση του ανθρώπινου βίου. Είναι ανάγκη η διατήρηση της ιστορικής συνείδησης και του συναισθήματος ευθύνης για τις δημιουργίες του παρελθόντος , μα και έναντι των μελλουσών γενεών. Ο Κωστής Παλαμάς επισημαίνει: Χρωστάμε σε όσους ήρθαν, πέρασαν, θα ΄ρθούνε, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν :  οι αγέννητοι  - οι νεκροί!...

            Ασφαλώς όσοι βίωσαν, όσοι έζησαν ενσυνείδητα μεγάλα γεγονότα, επειδή υπέστησαν τις συνέπειες τους, ιδίως τις οδυνηρές, αισθάνονται έντονα και εφ΄ όρου ζωής το νόημα των γεγονότων αυτών. Συγχρόνως νιώθουν ικανοποίηση αν μάλιστα ήσαν καθ΄ οιονδήποτε τρόπο και οσονδήποτε συμμέτοχοι ή πρωταγωνιστές, όπως είναι και οι συμπαρευρισκόμενοι ηρωικοί ιερολοχίτες αγωνιστές. Ταυτόχρονα εγείρεται η αγανάκτηση τους με την επανάληψη πράξεων συγχρόνων, οι οποίες ταλανίζουν τον άνθρωπο.

            Γεγονότα λοιπόν υψίστης ιστορικής σημασίας , όπως αυτό, που την 62^α επέτειο του πανηγυρίζουμε σήμερα, είναι άκρως αναγκαίο να προβάλλονται, να τονίζονται, γιατί το ηρωικό παρελθόν, επιτάσσει την ύπαρξη κοινών αξιών και για το παρόν και για το μέλλον. Εξάλλου αυτή είναι η φιλοσοφία των επετείων και η αναγκαιότητα των.

            Η Σύμη την 8^η Μαΐου του 1945 γεύτηκε τη μεγάλη και ανείπωτη χαρά, να είναι αυτή που μήνυσε στα αδερφά νησιά της,την ευφροσύνη, την ευφραντική είδηση της απελευθέρωσης των.

Θεωρώ επιβεβλημένο να γίνουν κάποιες αναφορές και σκέψεις, για να κατανοήσει κανείς το νόημα και το μέγεθος αυτού του ιστορικού γεγονότος.

Ένας λαός, πανω σε νησιά και νησάκια, της νότιες Σποράδες, τα Δωδεκάνησα, απομονωμένος στην Ν.Α. αυτή άκρη της Ευρώπης, αποκομμένος από τον Ελληνικό κορμό, με κατοχή συνεχή 639 χρόνων, κάτω από τις σκληρές συνθήκες, επέζησε, άντεξε και βγήκε νικητής, ελεύθερος, αλώβητος Έλληνας.

Αν κανείς αναλογιστεί, αν κανείς μελετήσει το γεγονός αυτό, σαν θαύμα και φαινόμενο ιστορικό μπορεί να το χαρακτηρίσει και σαν μεγαλούργημα του πνευματικού ανθρώπινου φρονήματος.

Μόνον όταν ο άνθρωπος ή ο λαός είναι πνευματικά ελεύθερος, μπορεί να επιτύχει κάτι τέτοιο. Γιατί τότε μόνον αγαπά τη ζωή, εκτιμά και απολαμβάνει όσα ωραία τη στολίζουν δε λυγίζει αντέχει και αποτολμά, αν χρειαστεί, τα πάντα… Αντιλαμβανόμενος απόλυτα την ουσία και το σκοπό της ζωής, στέκεται με σοβαρότητα και ενεργεί με σύνεση αλλά και τόλμη. Ορθώνεται στη ψυχή του η βούληση, να διαφυλάξει ακέραιο τον εαυτό του από τη φθορά και να τονίσει - έτι περισσότερον - και γι΄ αυτόν και για τους άλλους το νόημα της ζωής. Πιστεύει στη δύναμη και την αξία του ανθρώπινου πνεύματος. Οι συμπεριφορές του και οι ενέργειες του στηρίζονται στα στοιχειά της πνευματικότητας και εν προκειμένω, κυρίως στην αγάπη προς την πατρίδα και στον έρωτα για την ελευθερία και την ειρήνη. Καλή πατρίδα και ελεύθερη. Το πρώτο και βασικό βάθρο για τη ζωή του ανθρώπου, για την πρόοδο και τους στόχους του σε όλους τους τομείς, για την απόλαυση των αγαθών, την ικανοποίηση των πνευματικών του επιδιώξεων και προσδοκιών. Αν κάποιος επιδιώξει να προσβάλει αυτές τις βασικές ιδέες, την πατρίδα του και την ελευθερία του, τότε γίνεται άκαμπτος, σκληρός, αγωνιστής. Δεν δέχεται την υποτίμηση και την καθήλωση του σε χαμηλό επίπεδο, πολλώ μάλλον, τον εξανδραποδισμό του. Εναντιώνεται και με ακατανίκητη δύναμη πολεμά τον πάσης φύσεως και δυνάμεως προκείμενο εχθρό. Ενίοτε συγκρούεται με υπομονή, με μέτρο και σύνεση, αλλά όταν ευρεθεί σε πολύ έκρυθμη κατάσταση, τότε το χαρακτηριστικό του είναι η άμετρη και σκληρή αντίδραση, γιατί τότε ενεργεί υπό το κράτος του συναισθήματος και όχι της λογικής, με αποτέλεσμα και πράξεις ηρωικές.

Μια σύντομη ιστορική αναφορά:

Από το 1306 οι Σταυροφόροι, από το 1523 οι Τούρκοι, από το 1912 οι Ιταλοί και από το 1943 οι Γερμανοί ως την ημέρα της σημερινής επετείου, τη λαμπρή και φωτοβόλα εκείνη ανοιξιάτικη ημέρα, την 8^η Μαΐου 1945, προσπάθησαν όλοι με κάθε τρόπο να ξεριζώσουν τη Ρωμιοσύνη του λαού των νησιών, τα ιδανικά του, τα ήθη και τα έθιμα του, την ορθοδοξία και το πανίσχυρο όπλο του, το τέλειο εργαλείο του λόγου, την ελληνική γλώσσα. Η ιταλοκρατία έγινε πιο σκληρή με την επικράτηση του Μουσολίνι το 1922 στην Ιταλία και ακόμη πιο σκληρή με τη στρατιωτική διοίκηση του δολοπλόκου και υστερικού Ντε Βέκκι. Απαγορεύτηκε η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, ανάγκασαν τον κόσμο να γίνουν φασίστες ακόμη και τα παιδιά. Μηχανεύονταν κάθε δολιότητα, επιδιώκοντας την άλωση μιας ψυχικής κληρονομιάς αιώνων, ένα φρόνημα που το χαρακτήριζε η περηφάνια μιας ξεχωριστής ιστορικής φυλής. Στέριωσε για καλά η τρομοκρατία, η φαλκίδευση κάθε ελευθερίας, το κράτος του εξαναγκασμού και της καταπίεσης, η οικονομική εκμετάλλευση. Εξευτελισμός του ανθρώπου, σταύρωμα των ατομικών και άλλων ελευθεριών, καταβασανισμός των δημοκρατικών ιδεών. Η αντίδραση των Δωδεκανησίων υπήρξε άμεση με εξεγέρσεις και διάφορες αποφάσεις. Κατά την διάρκεια του έπους του 1940, οι νησιώτες κατετάγησαν και επολέμισαν με τον ελληνικό στρατό σαν εθελοντές. Οργανωθη το τάγμα Δωδ/σίων εθελοντών από τον Συμιακό αξιωματικό Μάρκο Κλαδάκη. Πολέμησαν με τον ένδοξοι Ιερό λόχο,επισης στην αντίσταση στο Αιγαίο, στα νησιά μας. Πήραν μέρος στις μάχες του Ρίμινι, του Ελ Αλαμέιν και αλλού. Και ήσαν πάρα πολλοί οι Συμιακοί και πολλοί οι νεκροί. Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τους συμμάχους, ιταλιστί armisticio, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943, οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Ρόδο. Η αποτυχημένη επιχείρηση των στις 7 Οκτωβρίου 1943 για κατάληψη της Σύμης, επέφερε την μήνη των και από την επόμενη, για 18 ημέρες βομβάρδιζαν το νησί μας, μ΄ εκείνα τα απαίσια στούκας, με νεκρούς και καταστροφές. Στο μέσον της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου, όπου βρισκόμαστε τώρα, δοξολογούντες το Θεό, έπεσε βόμβα… Σκληρή η Γερμανική κατοχή. Πολλοί εκτελέστηκαν σ΄ όλα τα νησιά για τη δράση τους και στη Σύμη ο ηγούμενος της Μονής Πανορμίτη, ο Ζουγανέλης, ο Λάμπρου, οι δάσκαλοι Μοσχόβης και Αγγελίδης. Φεύγοντας για πάντα οι Γερμανοί από τη Σύμη, στις 25 Σεπτεμβρίου του 1944, ανετίναξαν τη Μεγάλη Παναγιά του κάστρου , όπου είχαν πυρομαχικά. Αμέσως ήλθαν ο Ιερός λόχος, ο στρατός ΄Αγγλων και Ινδών και πολλά πολεμικά πλοία και ελληνικά, υπό διοίκηση του ΄Αγγλου Ταξιάρχου Moffat.Εν το μεταξύ η Γερμανία έπνεε τα λοίσθια και όμως ήταν ακόμα ισχυρή, αφού έξω από τα γερμανικά εδάφη είχε πολλές στρατιές, με 3 εκατομμύρια στρατιώτες. Στην Δωδ/σο ήταν η 919 ταξιαρχία.

Η εξέλιξη στη συνέχεια των πραγμάτων ανάγκασε τον Χίτλερ να αυτοκτονήσει, στις 30 Απριλίου του 1945 και γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις να συνθηκολογήσουν και να παραδοθούν άνευ όρων στους συμμάχους. Η συμφωνία έγινε στη Ρέιμς. Στις 7 Μαΐου 1947 και η επίσημη αναγνώριση της στο Κάρλχορστ, του Βερολίνου στις   9 Μαΐου, πλην όμως είχε τεθεί εν ισχύει από την 8^η Μαΐου και ώρα 23 και 1 λεπτό.

Την δεκάτη πρωινή της 8^ης Μαΐου του 1945 ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής της Δωδ/σου Otto Wagener,με γερμανική τορπιλάκατο,χωρίς οπλισμό ήρθε στη Σύμη, επεβιβάσθη σε αγγλική ακταιωρό EM-EL, η οποία επλεύρισε στη ξύλινη αποβάθρα της Σύμης, στο Ρολόι. Τον υπεδέχθει ο ΄Αγγλος συν/ρχης Acland, στρατιωτικό άγημα του απέδωσε τιμές και πεζή,

Η υπογραφή της παράδοσης

 αμίλητοι και βιαστικοί έφθασαν στο κτίριο, όπου ήσαν τα γραφεία του ΄Αγγλου Αξιωματικού πολιτικών υποθέσεων. Αμέσως υπεγράφη το Πρωτόκολλο παράδοσης της Δωδ/σου στους συμμάχους, το οποίο είχε γίνει από πριν, με διαπραγματεύσεις μυστικές, με τον ΄Αγγλο στρατηγό Parzet. Ήσαν παρόντες ο ΄Αγγλος Ταξίαρχος Moffat, o συντ/ρχης και διοικητής του Ιερού λόχου Χριστόδουλος Τσιγάντες , ένας Ινδός αξιωματικός και ένας Γάλλος.

Μετά την υπογραφή ο Wagener παρέδοκε το πιστόλι του στον Moffat και αυτός το έδωκε στον Τσιγάντε λέγοντας του: <<Αυτό το τρόπαιο ανήκει σε σας και στον Ιερό λόχο >>.Ο Wagener συμφώνησε με την ενέργεια του Moffat λέγοντας ένα απλό <<Ja>>,δηλαδή ναι. Λέγεται μάλιστα , πως οι Γερμανοί ήθελαν να γίνει η παράδοση των νησιών στους Έλληνες, πράγμα που δεν έγινε δεκτό από τους ΄Αγγλους. Αμέσως μετά, ο Γερμανός στρατηγός, κατηφής και αμίλητος , έφυγε για τη Ρόδο. Ο λαός της Σύμης είχε κατακλύσει την παραλία με σημαίες, έξαλλοι από χαρά και εθνική περηφάνια ζητωκραύγαζαν, έψαλλαν τον Ύμνο της Ελευθερίας, ενώ οι 13 ενοριακοί ναοί της Σύμης χτυπούσαν δαιμονιωδώς τις καμπάνες.

Από την επόμενη 9^η Μαΐου, άρχισε η αναχώρηση του στρατού και των ιερολοχιτών για τη Ρόδο και για άλλα νησιά. Από τη μέρα αυτή άρχισε και η αγγλοκρατία της Δωδ/σου, γιατί οι ΄Αγγλοι, ευτυχώς ανεπιτυχώς, επεδίωξαν να κάνουν τα  νησιά επαρχία της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Έγιναν αγώνες άλλης μορφής: συλλαλητήρια, διπλωματία. Στις 31 Μαρτίου του 1947, δηλαδή μετά από δυο περίπου χρόνια, υπεγράφη το πρωτόκολλο παράδοσης στην Ελλάδα και στις 7 Μαρτίου του 1948 έγινε, τυπικά πλέον και τελετουργικά, η λεγόμενη Ενσωμάτωση της Δωδ/σου με την, μητέρα Ελλάδα.

Η 8^η Μαΐου του 1945 είναι ημέρα ξεχωριστής ιστορικής σημασίας για την Δωδ/σο, είναι ημέρα χαράς και ικανοποίησης για την πολύπαθη Σύμη. Η επέτειος της, αγαπητοί συνεορταστές, είναι ταυτόχρονα μια χαρμόσυνη μνήμη των ψυχών όλων αυτών, που για τόσους αιώνες πέρασαν την ζωή τους με τρόμο και κατατρεγμό, είναι ιερό μνημόσυνο για τόσους που θυσιαστήκαν κι έχασαν τη ζωή τους με το όνειρο να δουν την  πατρίδα ελεύθερη. Η μνήμη σας αιωνία και ηρωική που αντέξατε, που παλέψατε με το Σταυρό στο χέρι και την Ελλάδα στην καρδιά .

Για μας, εσείς που πέσατε ήρωες στο πεδίο της μάχης ή τραυματιστήκατε, εσείς που βασανιστήκατε και σταθήκατε με το κεφάλι ψηλά στο εκτελεστικό απόσπασμα, εσείς άνδρες και γυναίκες που αντισταθήκατε με δυναμισμό ή με καρτερία και υπομονή, είστε δάσκαλοι τρανοί και μας επιτάσσετε ν΄ αγαπάμε πιότερο τη ζωή, τον άνθρωπο, το δίκιο, την πρόοδο, την ειρήνη και την Ελλάδα, που ΄ναι μια ολόφωτη πανανθρώπινη ιδέα.

Μας δημιουργήσατε δικαιώματα ως προς το παρόν.

Μας θέσατε όμως και επιταγές ως προς το μέλλον.

                                                                                         Σας ευχαριστώ. 

Σύμη: 8 Μαΐου 2007