Πατήστε εδώ για την αφήγηση-Μπορείτε και να το αποθηκεύσετε . 

  ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: Μετά το πέρας της αφήγησης ανατρέξετε στις φωτογραφίες ( )

Σύμη. Ένα νησί στο Αιγαίο, ένα θαύμα!

                          Βράχος, σκληρός ασβεστόλιθος χωρίς νερό και χώμα. Λιγοστά και τα δύο. Κυρίαρχος παντού ο βράχος με μικρές και λίγες εξαιρέσεις. Λούζεται όμως από τα αρώματα του πεύκου και του κυπαρισσιού, από τις μυρουδιές της αλισφακιάς και της ρίγανης και τόσων άλλων βοτάνων, βρέχεται από το θαλασσινό νερό και τη θωπεύει απαλά η θαλασσινή αύρα. Ξωκλήσια σαν διαμάντια καρφωμένα στα βουνά και στις ακρογιαλιές κι ο νεοκλασικός οικισμός, διατηρητέο μνημείο και στολίδι του Αιγαίου, μοναχικό. Εδώ θέριεψε η ζωή με πολύ κόσμο και πρόοδο σε όλους τους τομείς.

     Χωρίς νερό και χώμα, μα με πολύ μυαλό και πείσμα.

     Η Σύμη είναι ένα από τα Δωδεκάνησα, αγκαλιασμένη κυριολεκτικά από τις μικρασιατικές ακτές, στον κόλπο της Δωρίδας ή κόλπο της Σύμης. Όμορφο νησί με όρμους και λιμανάκια και αρκετή δασοκάλυψη από πεύκα, κυπαρίσσια και πουρνάρια, με κλίμα υπέροχο ξηρό. Είναι βραχώδες με έκταση περί τα 65km2.

     Παλιά ονομαζόταν Καρική ή Μεταποντίς ή Αίγλη ακόμη και Έλκουσα.

     Σχετικά με την προέλευση του σημερινού της ονόματος «Σύμη», έχουν γραφτεί πολλά. Κατά μία εκδοχή η Σύμη, μυθικό πρόσωπο, ζευγάρωσε με τον Ποσειδώνα και γέννησε τον Χθόνιο, αρχηγό των πρώτων κατοίκων του νησιού, από όπου και το όνομα. Μα ο μύθος με τον Γλαύκο κυριαρχεί. Αναφέρεται ότι ήταν ο πρώτος κάτοικος, είχε δε τρομερές ικανότητες, δεινός ψαράς και κολυμβητής, καλός ναυπηγός (αυτός κατασκεύασε το πλοίο  ΄Αργώ΄, γνωστό από την Αργοναυτική εκστρατεία). Από τη γυναίκα του Σύμη, κόρη του Ιαλυσού, που την έκλεψε, πήρε το όνομα και το νησί.

     Ο Όμηρος στο Β΄της Ιλιάδας, στίχοι 671-675, αναφέρει πως στον Τρωικό πόλεμο, πήρε μέρος με τρία πλοία και ο βασιλιάς της Σύμης, Νιρεύς, που ήταν ωραίος. «Νιρεύς αύ Σύμηθεν άγε τρείς νήας είσας,…..υπό Ίλιον ήλθεν….». Ο Νιρεύς σκοτώθηκε στην Τροία.

     Η Σύμη κατοικήθηκε από Κάρες, Λέλεγες, Φοίνικες και τον 11^ο π.Χ. αιώνα ήλθαν οι Δωριείς. Με την ίδρυση της Δωρικής Αμφικτιονίας, της Δωρικής Εξάπολης, πήρε μέρος και η Σύμη.

     Κατά την Βυζαντινή περίοδο ήταν μέρος της αυτοκρατορίας. Κατά τα χρόνια της κατοχής της από τους Ιωαννίτες ιππότες (1309-1522) οι κάτοικοι είχαν μεγάλη πρόοδο στη ναυπηγική, τη ναυτιλία και το εμπόριο. Το 1522 άρχισε η Τουρκοκρατία. Η Σύμη πέτυχε κάποια προνόμια από τον Σουλτάνο Σουλειμάν τον Μεγαλοπρεπή. Είχε αυτονομία, αυτοδιοίκηση και προόδευσε πολύ, κυρίως στις ναυτικές τέχνες. Οι Συμιακοί κατασκεύαζαν γοργοτάξιδα πλοία ιστιοφόρα. Αλίευαν σ΄ όλες τις θάλασσες και ανέπτυξαν την σπογγαλιεία. Ταξίδευαν στη Μεσόγειο, στη Μαύρη θάλασσα και κουβαλούσαν στο νησί όλα τα καλά του κόσμου. Η επαφή των ναυτικών της με λιμάνια της Ευρώπης και όχι μόνο, είχε μεγάλη σημασία για τη Σύμη. Τον 18^ο ιδίως αιώνα αναπτύχθηκαν οι τέχνες με υπέροχα δείγματα αρχιτεκτονικής, με βοτσαλωτά δάπεδα, η ξυλογλυπτική, η ζωγραφική, η αγιογραφία κ.ά. Το 1765 ιδρύθηκε η περίφημη σχολή της Αγίας Μαρίνας, το «Μουσείον της των Συμαίων χώρας» όπως λεγόταν και όπου δίδαξαν περίφημοι, επιφανείς διδάσκαλοι έως το 1821 που οι Τούρκοι την κατήργησαν. Τις παραμονές της επανάστασης του1821 η Σύμη ευημερούσε. Με τον ξεσηκωμό του Γένους, επαναστάτησε, μπήκε στο διοικητικό σύστημα της επαναστατημένης πατρίδας μαζί με τα άλλα νησιά και πήρε μέρος στον αγώνα με πλοία και χρήματα. Παρά τα σκληρά μέτρα των Οθωμανών, η Σύμη προόδευε. Χτίστηκαν ωραία σπίτια και αρχοντικά, εκκλησίες πλούσια διακοσμημένες και πολλά μοναστήρια. (Σήμερα η Σύμη έχει 14 εκκλησίες στην πόλη και μοναστήρια και εξωκλήσια, όλα μαζί περί τα 140). Ιδρύθηκαν σχολεία. Το 1872 ιδρύθηκε το αρχαιότερο Αναγνωστήριο-βιβλιοθήκη του Αιγαίου, το «Αναγνωστήριον η Αίγλη», με πολλές δραστηριότητες. Υπήρχε κοινοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το 1863 ο Φώτης Μαστορίδης χρησιμοποίησε πρώτος στον κόσμο, το σκάφανδρο για την αλιεία των σφουγγαριών, μία επανάσταση που έφερε χρυσάφι στη Σύμη.

     Η Σύμη πρώτη στον κόσμο στην σπογγαλιεία, με πληρώματα των πλοίων της χιλιάδες άνδρες, στόλος ολόκληρος με σκάφανδρα, με γυμνούς δύτες και καγκάβες. Μπρατσέρες και καραβόσκαρα Συμιακά, αλώνιζαν τις θάλασσες. Οι στίχοι του λαϊκού καλλιτέχνη Αντώνη Πολιά το μαρτυρούν:<<Η Σύμη ήταν ξακουστή, νησάκι με καμάρι, κι είχε λεβέντες Συμιακούς, πλούτη με το καντάρι. Ήταν ογδόντα μηχανές (σκάφανδρα), ενενηνταδυό καγκάβες, τριακόσια βουτηχτάδικα και χύμα οι παράδες>>.

     Η μεγάλη ανάπτυξη της Σύμης ήταν στα τέλη του 1800 με αρχές του 1900. Ο πληθυσμός είχε ξεπεράσει τις 30 χιλιάδες. Μια κοινωνία αστική, μια κοινωνία όπου η γυναίκα είχε ξεχωριστή θέση. Σύλλογοι, ο Σοφοκλής, ο Νιρεύς κ.ά. Οι άνθρωποι ασχολούνταν με την ξυλογλυπτική, την υφαντουργία κ.ά. Οργανώθηκαν μικρές βιομηχανικές μονάδες κατασκευής εργαλείων ναυτικών, γεωργικών, χυτήρια κατασκεύαζαν καμπάνες και άλλα είδη, επίσης κατασκεύαζαν κατ΄ οίκον τσιγάρα. Υπήρχε εργοστάσιο κατασκευής χαλβάδων, ταχινιού, λουκουμιών, βιοτεχνίες σαπουνοποιΐας, βυρσοδεψίας, λειτουργούσε και ο μηχανικός αλευρόμυλος που τροφοδοτούσε με αλεύρι και τα άλλα νησιά. Το εισαγωγικό εμπόριο σε ακμή και το σφουγγάρι πήγαινε σε όλες τις μεγάλες αγορές της Ευρώπης. Οι νέοι σπούδαζαν σε ανώτατες σχολές στην Αθήνα ή στην Ευρώπη και ήταν μεγάλο το ποσοστό σε σύγκριση με άλλους τόπους.

     Ο Μ.Γρηγορόπουλος στο βιβλίο του «Ιστορία της Σύμης», έκδοσης 1877 λέει: Οι Συμιακοί έχουν θρησκευτική αφοσίωση στην ιδιαιτέρα τους πατρίδα, κύρια φροντίδα τους είναι η σωτηρία, η ευτυχία και η ειρηνική πρόοδος της Σύμης. Είναι κοσμοπολίτες, επισκεπτόμενοι συχνά την Ευρώπη, είτε για εμπορικές υποθέσεις, είτε για μορφωτικούς λόγους. Έχουν εθνική υπερηφάνεια και είναι πιστοί ακόλουθοι και φύλακες της Ορθοδοξίας.Ο φόνος και η κλεψιά είναι φαινόμενα σπανιότατα στη Σύμη.

     Με την κατάληψη το 1912 της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς, τα πράγματα πήραν αρνητική φορά για τη Σύμη. Σε αυτό συνέβαλε και η αντικατάσταση των ιστιοφόρων πλοίων με ατμοκίνητα. Η σπογγαλιεία συρρικνώθηκε και η άλλοτε ευημερούσα Σύμη γνώρισε μέρες φτώχειας. Η μετανάστευση πήρε έκταση εγκατάλειψη ς του νησιού και η κατάσταση επιδεινώθηκε με την έναρξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου το 1914.

     Η ζωή έγινε δύσκολη και λόγω των μέτρων των κατακτητών, που στόχευαν κυρίως στη γλώσσα και στη θρησκεία. Μεγάλοι οι αγώνες και οι θυσίες όλων των κατοίκων.

    Το 1940 με την εισβολή των Ιταλών στην Ελλάδα, πολλοί Συμιακοί κατατάχθηκαν στο σύνταγμα Δωδεκανησίων  εθελοντών, στον Ιερό Λόχο, στο Ναυτικό, πολέμησαν παντού, πολλοί σκοτώθηκαν και άλλοι εκτελέστηκαν. Η Σύμη βομβαρδίστηκε ανηλεώς από τα Γερμανικά στούκας για 18μέρες, από την 9^η Σεπτεμβρίου 1943, με νεκρούς, με τεράστιες καταστροφές κτιρίων και πλοίων, με προσφυγιά.

     Στις 8 Μαϊου 1945  υπογράφηκε το πρωτόκολλο παράδοσης της Δωδεκανήσου στους συμμάχους από τον Γερμανό στρατηγό Βάγκνερ. Η Αγγλική όμως διοίκηση πήρε μορφή κατοχής και οι κάτοικοι έβλεπαν με αγανάκτηση να διακυβεύονται τα όνειρα τους για λευτεριά και ένωση με την Ελλάδα.

     Η ένωση, μετά από πολλούς διπλωματικούς και άλλους αγώνες, έγινε τελικά στις 31 Μαρτίου 1947 και τελετουργικά στις 7 Μαρτίου 1948.

     Μετά την απελευθέρωση, η Σύμη κατεστραμμένη, έπεσε ακόμη πιο πολύ λόγω και της μετανάστευσης πολλών κατοίκων της. Η ανάκαμψη ήλθε αργότερα κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1980 με την ανάπτυξη του τουρισμού.

     Σήμερα ο πληθυσμός είναι περίπου 2.800, υπάρχει μεγάλη ανοικοδόμηση, τουρισμός και κυκλοφορεί πολύ χρήμα. Έγιναν πολλά έργα, εργάζονται εκατοντάδες στον τουρισμό. Υπάρχουν και γίνονται ξενοδοχειακές μονάδες μικρές και μέτριες, φιλόξενες, καταστήματα κάθε τύπου, μπαρ, καφετέριες, ταβέρνες και με φρέσκα ψάρια. Γίνονται εκδρομές ημερήσιες με πλοία σε ωραίες παραλίες του νησιού. Αξιοθέατα; Όλη η Σύμη! Προσφέρεται πάρα πολύ στη ζωγραφική, υπάρχει ναυτικό μουσείο στο λιμάνι, στο Γιαλό όπως λέγεται και μουσείο αρχαιολογικό-λαογραφικό στην άνω πόλη, στο χωριό όπως λέγεται. 

      Έχει 14 ωραίες εκκλησίες, μπορεί δε να επισκεφθεί και να φιλοξενηθεί κανείς στο ιστορικό μεγάλο μοναστήρι του Ταξιάρχη Μιχαήλ του Πανορμίτη, με το μουσείο του, το υπέροχο καμπαναριό, την τεράστια ασημένια  θαυματουργή εικόνα του. Είναι κτισμένο στο μυχό ενός υπέροχου κλειστού φυσικού λιμανιού και σε ένα γαλήνιο δασωμένο τοπίο.

     Πολλοί ξένοι και Έλληνες αγοράζουν σπίτια στη Σύμη. Η ανάπτυξη είναι φανερή. Οι νέοι σπουδάζουν και πάρα πολλοί μένουν στο νησί.

     Υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για τη Σύμη και συνεχώς γράφονται μελέτες, ποιήματα, άρθρα στον ελληνικό μα και στον ξένο τύπο.

     Έχει τόσες ομορφιές, έχει τέτοια γραφικότητα, ώστε τακτικά να γίνεται και εξώφυλλο σε περιοδικά και άλλες εκδόσεις. Η τηλεόραση επίσης τακτικά ασχολείται με τη Σύμη.

     Ο κόσμος φιλόξενος κι εργατικός. Όλοι εργάζονται. Ψαράδες αρκετοί, λίγοι κτηνοτρόφοι, τεχνίτες, οικοδόμοι. Έχει σχολεία, δύο νηπιαγωγεία, δύο δημοτικά, Γυμνάσιο, Λύκειο ενιαίο και τεχνικό, ωδείο και σχολή χορού παραδοσιακού.

     Η Σύμη έχει αναδείξει πολλούς επιστήμονες και σπουδαίους άνδρες που την τίμησαν και την τιμούν. Σημειωτέον ότι και την υπεραγαπούν.

     Πολλά μπορεί να γραφτούν για τη Σύμη, είναι ατέλειωτα.

     ΣΥΜΗ: ένα μικρό νησί - ένα μεγάλο θαύμα !!

                                                                                                                   Γιάννης Μ. Βολονάκης

 Σύμη, Οκτώβρης 2004 

δείτε τις φωτογραφίες